Op ballenjacht in Jemgum

Wiske verlost van binnenbal met kijkoperatie

Hangbuikzwijntjes naar de pedicure

Tepellift hangbuikzwijn

Er komen steeds meer 'vreemde zwijnen' in Nederland, maar die worden toch wat anders benaderd dan de productievarkens op de boerderij. Zo hebben de hangbuikzwijnen als regel een geheel eigen karakter en trekken vaak sterk naar de mens toe. Als ze vaste verzorgers hebben, bouwen ze daar een innige band mee op. Maar andersom geldt dat ook. Voor de eigenaar van het hangbuikzwijn is de binding vaak vergelijkbaar met wat andere mensen voor hun hond voelen. Maar voor een enkeling zijn de 'knorrende stopcontacten' vergelijkbaar met zijn kinderen. Als deze ernstig ziek zijn, doe je alles om ze beter te maken.

Annie in Alkmaar: eerst vasten

Zo kwam Koos uit Alkmaar bij Peter Klaver, dierenarts voor bijzondere dieren en wildlife terecht. Hij had een artikel gelezen over een oogoperatie bij een hangbuikzwijn met succes door hem uitgevoerd. Zo kwam hij op het idee dat ik hem mogelijk verder zou kunnen helpen met Annie, die zeer grote problemen had. Om onduidelijke redenen was de uier van de tweejarige Annie erg uitgezakt en hing als een soort slappe dweil op de grond. En toch waren er nooit jonge biggetjes geweest. Daar kwam nog bij dat Annie met haar achterpoten regelmatig op de uier ging staan, waardoor er behoorlijke wonden ontstonden. Een infectie heb je zo als alles over de grond sleept. Ik adviseerde een vastenperiode van 6 weken om de spanning van de uier verder te verminderen, maar daardoor sleepte het nog meer over de grond. De eigen dierenarts zag als een berg op tegen het operatief wegnemen van een laatste deel van de uier. Daarom werd het team van 'Flying Vets' ingeroepen om te kijken of een operatie enige verlichting aan het dier zou kunnen geven. Toegegeven dat ik deze operatie niet eerder gedaan had (en ook niet beschreven was in de mij bekende literatuur) moest er wel even worden nagedacht of er enige kans van slagen was.

Hulp uit het AMC

Voor deze bijzondere klussen is specialistische chirurgische handigheid hard nodig. Daarom deed ik ook nu weer een beroep op enkele ervaren operatiekrachten uit het AMC. Samen met Marloes Klein opereerde ik al eerder een chimpansee in Artis aan zijn knie, verwijderde eieren uit slangen en deed lastige operaties bij honden. Tijdens ons kennismakingsbezoek met het hangbuikzwijn Annie werd de afwijking uitgebreid bekeken en alle mogelijkheden beoordeeld. Transport van Annie naar een goed uitgeruste kliniek was nu niet mogelijk i.v.m. de mond- en klauwzeerbepalingen. Daarnaast was het bijna onmogelijk om met een veewagen op de binnenplaats te komen van de school waar Annie met haar vriendin woonde. De conclusie was duidelijk: we opereren haar hier op locatie.

Even overleg over waar de operatieruimte zal worden ingericht, maar Koos had al een idee: "We brengen haar met een bouwlift naar de serre, waar ik van tevoren bouwlampen en verwarming in aanbreng". Koos is in het dagelijks leven een verdienstelijk kunstenaar en ik vertrouwde hem dit wel toe. De afspraak werd voor een week later gepland. "Wel nuchter houden"was mijn boodschap voor ons vertrek.

Opereren op locatie

Opereren op locatie bespaart transport van het dier, maar je moet wel alles meenemen voor de operatie, instrumentarium, gasnarcose, infuusvloeistoffen, etc. In een dik uur tijd hadden we een complete operatiekamer ingericht met tafel, lampen, infuussystemen en zuurstoftoediening. Annie kreeg op de voormalige speelplaats een injectie om lekker te gaan knorren. Na twintig minuten was ze lekker slap en lag uitgeteld op de grond.

Honderd kilo til je niet zo maar omhoog, dus was er een bouwliftje gehuurd om dit varkentje van rond de honderd kilo omhoog te takelen naar de serre. In een hangmat gerold om haar op de lift en tafel te tillen.

Eenmaal op tafel het bekende programma, wassen van de enorme uier met alle plooien, scheren, ontsmetten en afdekken met steriele doeken van het operatieveld. Maar ook een infuus was nodig om extra vocht te kunnen geven tijdens de operatie en er werd continu zuurstof met narcosegas met een kapje toegediend voor de pijnstilling.

Hoeveel huid kan er weg?

Een uur later kon het mes erin. Hoeveel haal je weg van de huid? Niet te veel, anders komt het niet meer dicht, maar ook niet te weinig anders moeten we over drie maanden weer aan de gang. Na veel passen en meten halen we er een flinke lap huid met veel uierweefsel uit van rond de vier kilo, dus rond de 4% van het lichaamsgewicht. Het bloeden valt ons hard mee, omdat we met een elektrisch mes werken. Dit mes snijdt de huid en schroeit ondertussen alle bloed- en lymfevaatjes dicht. Na drie kwartier is dit betere slagerswerk afgerond.

Dan volgt de grootte klus, weer sluiten van het operatieveld en dicht maken van de huid. Nu komt de snelheid van het hechten van de vakvrouw bijzonder van pas en na ruim een uur hechten is de huid gesloten. Nu ze nog op de operatietafel ligt, is al te zien dat de amputatie van een deel van haar uier haar weer in staat zal stellen om lekker te rennen zonder over haar 'gemoed' te struikelen.

Narcose niet zonder risico

Ondertussen houdt de 'slaapdokter' Goos het varken in dromenland. Geen makkelijke taak die zij op zich heeft genomen, want varkens staan bekend om hun moeilijke narcose, maar ook afkoeling tijdens de operatie is een groot gevaar. Haar ervaring met opereren van varkens is nu een groot voordeel. Maar het lijkt allemaal goed te zijn gegaan. Vier uur nadat Annie met de bouwlift omhoog is getild, kan ze via dezelfde weg naar beneden worden gebracht.

Succes was snel zichtbaar

Een uurtje later begint Annie al weer lekker te rollen en te knorren, maar het duurt nog tot de late avond voordat ze weer stevig op haar benen staat. Het lopen is nog wat onwennig want opeens staat ze niet meer met haar achterpoten op haar uier. Het lijkt dat we toch genoeg hebben weggehaald van de melklijsten. Na controle enkele maanden later is Annie nog goed ter been en lijkt haar uierpakket nog lang niet in de weg te zitten. Door deze uitzonderlijke ingreep onder bijzondere omstandigheden is het 'ruimen' van hangbuikzwijn Annie bespaard gebleven. Dit in tegenstelling tot een groot aantal van haar soortgenoten op de Veluwe afgelopen voorjaar.