Op ballenjacht in Jemgum

Wiske verlost van binnenbal met kijkoperatie

Hangbuikzwijntjes naar de pedicure

Tepellift hangbuikzwijn

De familie van der Laan uit Assendelft huisvest in hun grote tuin een aantal dieren. Konijnen, geiten, schapen en twee Vietnamese hangbuikzwijntjes. Voor de twee laatstgenoemde dieren is de hulp van dierenarts Peter Klaver ingeroepen. De nagels van de zwijntjes moeten worden geknipt. Die zijn veel te lang waardoor de dieren niet meer goed kunnen lopen.

Nagels knippen bij mensen is een kleine moeite, al vergt dit soms wel enige lenigheid als het de teennagels betreft. Bij varkens gaat dit echter niet zo gemakkelijk. Je moet de dieren verdoven. "Een schaap kun je gemakkelijk vastpakken in de wol, maar een varken is veel gladder en bovendien ook erg sterk" legt dierenarts Klaver uit.

Spier of vet

Peter Klaver is dierenarts voor bijzondere huisdieren en uitheemse diersoorten. De reden dat hij en niet een 'gewone' veearts de behandeling uitvoert is dat niet iedere dierenarts ervaring heeft met het verdoven van deze zwijntjes. Klaver: "Het inschatten van het gewicht en de hiermee samenhangende dosering is lastig. Bij varkens is het moeilijk te bepalen wat de verhouding is tussen spier- en vetmassa".

Als je een verdovingsinjectie geeft, werkt de verdoving het snelst als deze in een spier komt. "Als de verdoving in het vetweefsel terechtkomt, duurt het erg lang voordat het middel het bloed en vervolgens de hersenen bereikt. Spuit je echter in een spier, dan treedt de werking veel sneller op. Bij 'vette' varkens is het moeilijk te bepalen wat spier is en wat vet".

Een injectie kun je het beste in de nekspieren geven. Maar de dieren zijn vaak bang en proberen te vluchten. Hierdoor is het geven van een injectie in de hals lastig. In de bil is dan een betere optie.

Ietje en Grietje, de twee hangbuikzwijntjes moeten er ook aan geloven. Ietje is twee jaar oud en de dochter van Grietje, die drie jaar is. De dieren komen van een boerderij uit Gelderland. Ze wonen nu een jaar bij de familie van der Laan.

Echte hangbuik

Het Vietnamees hangbuikzwijn stamt af van het Sus scrofa vittatus. Dit is een Zuidoost-Aziatische variant van het wilde zwijn. Ze komen oorspronkelijk uit China en Vietnam. Het dier komt aan zijn naam door de 'hangbuik' die door de korte poten vaak de grond raakt.

Blijkbaar voelen moeder en dochter zwijn dat er iets staat te gebeuren. Angstig staan ze in de verste hoek van hun hok. Met behulp van de eigenaar, een ladder en wat geduld worden ze in hun binnenhok gedreven. Ze krijgen beide een injectie met het narcosemiddel Zoletil (een mengsel van tiletamine en zolezepam) ingespoten.

Na zo'n vijftien minuten is Ietje in slaap gevallen. Met een kniptang knipt Peter de nagels. Duidelijk is te zien hoe lang de nagels zijn. Door op zachte ondergrond te lopen slijten de nagels onvoldoende. Hierdoor kunnen ze zich niet meer goed voortbewegen. Door een verkeerde pootstand kunnen ze kreupel worden. Het kan zo erg worden dat het varken zelfs niet meer naar de voerbak kan lopen om te eten, waardoor het dier ernstig vermagert.

Varkens hebben twee hoefjes waar ze op lopen en twee bijklauwtjes. Dit bijklauwtje gebruiken ze niet om op te lopen, maar helpt wel tegen het te ver wegzakken in de modder. Het meeste gewicht van een varken komt op de voorpoten. De achterpoten zorgen voor de voortstuwing. Hoe dikker het varken, hoe meer gewicht er op de poten en dus ook op de hoeven komt te staan. Deze kunnen hierdoor doorzakken en scheef groeien.

Kracht nodig

Het knippen van de nagels kost veel kracht. Met veel moeite komt de tang door de verhoornde nagels heen. Een van de hoefjes bloedt een beetje. "Doordat de hoeven zo lang niet zijn geknipt, is het leven ook mee gaan groeien. Hierdoor is het moeilijk te bepalen waar de nagel ophoudt en het leven begint, zeker bij donker gekleurde hoefjes", legt Klaver uit. Met het knippen van de nagels trekt het leven zich ook terug.

Omdat de nagels zo hard zijn, kan Peter ze niet helemaal in 'model' knippen. Maar dochter Ietje heeft er nu geen last meer van. Grietje, het andere hangbuikzwijn, die dezelfde injectie als haar dochter kreeg, heeft zich nog niet aan de verdoving overgegeven en rent nog steeds, luid knorrend en struikelend, weg als iemand in haar buurt komt.

Peter besluit haar na twintig minuten nog een injectie te geven. Ditmaal krijgt ze hem in de nek. Wachtend op de verdoving, neemt hij de temperatuur op van het reeds behandelde varken. De temperatuur hoort tussen de 37,5 en 38 graden Celsius te liggen. De 37,5 van het dier is dus prima. Ook controleert hij de ademhaling. Hij legt haar op de buik met de kop op de voorpoten. zo wordt de ademhaling niet belemmerd.

Grietje is nog steeds niet voldoende verdoofd en krijgt na tien minuten nog een injectie erbij. Na een paar minuten wachten, kan Peter eindelijk ook haar nagels knippen. Ook deze zijn veel te lang. Na de behandeling krijgen ze beide Betadine zalf op de hoefjes die bloeden. Dit is om een ontsteking tegen te gaan.

Tegelpad

De behandeling is klaar. Nu is het wachten tot ze weer bijkomen. "De eerste dagen moeten ze nog even wennen met het lopen. Om te voorkomen dat de nagels weer te lang worden is het belangrijk om een aantal tegels in het verblijf te leggen", geeft Peter als advies. De nagels slijten dan door het lopen hierover op natuurlijke wijze af. "Het beste kunt u de tegels tussen de voerbak en de waterbak neerleggen. Zo moet het dier haast wel over de tegels lopen. Zorg ook dat ze goed schoon blijven en dat er niet een laag modder, stro of klei op ligt. Dan is het effect weg".

Peter raadt de eigenaar aan de dieren wat af te laten vallen. Ze krijgen nu van alles te eten. Brood, wortelen, aardappelen, vitaminen in een droogvoer papje. Van rauwkost hebben ze niet snel te veel, maar brood en aardappelen zijn erg energierijk. Met name witbrood is slecht voor ze. Er is een professioneel voer dat is afgestemd op hobbyvarkens. Dit is Alfamix Swien. Dit voer bevat extra veel vezels, wat een goede darmwerking stimuleert.

Ontwormen

Omdat de varkens nu zo rustig zijn, krijgen ze beide nog een injectie tegen wormen. "Als ze wormen hebben, komen ze hier niet zonder medicijn vanaf. Het is aan te raden twee keer per jaar een ontwormingskuur te geven". Als een varken ernstig besmet is met wormen is dit te zien. Symptomen hiervan zijn een slechte eetlust, gewichtsverlies, diarree, hoesten, een ruige vacht en rechtopstaande haren.

Terwijl de twee hangbuikzwijntjes liggen bij te komen, pakt Peter zijn koffer weer in. Op naar een volgende patiënt.